این روزها دوباره بحث و گفتگو و اقدامات میدانی و برخورد با زنان و دختران بی‌حجاب با حضور مأموران انتظامی و امنیتی به ویژه در مراکز جمعیتی دیده می‌شود؛ پاره‌ای از اقدامات پلیس با تذکرات شفاهی و همراهی طرف مقابل حل و فصل ظاهری می‌شود، ولی گاهی تذکرات منجر به مشاجره و داد و فریاد و بعد برخورد و دستگیری و پاره‌ای رفتارهای تند، خشن و زننده می‌گردد که نمونه‌هایی از آنها در گزارش‌های مردمی در فضای مجازی پخش و با واکنش‌های گوناگون و نوعاً منفی و زشت در افکار عمومی روبرو می‌شود. تاکنون نقدها و اظهار نظرهای فراوانی در این حوزه به عمل آمده است. جالب‌ترین و مهم‌ترین نظری که اخیراً بازپخش شده، واکنش و اظهار نظر حضرت آیت‌الله جوادی آملی است که هم به عنوان یک مرجع تقلید آگاه و هم یک اسلام شناس برجسته در جامعه امروز ما شهرت دارند و انتظار می‌رود مسئولان کشور به دیدگاه ایشان که برخاسته از یک منطق دینی و استدلال علمی و جامعه‌شناختی است، توجه و در شیوه عمل خود تجدید نظر نمایند.
اما ابتدا نقل نظر ایشان که در سال96 بیان کرده‌اند:
« این آشفته بازار بودن مسئله حجاب و عفاف با فشار و سرنیزه حل نمی‌شود. از راه دیگری فساد را توسعه می‌دهد... بر فرض با فشار روسری را قدری جلو بیاورند، این عفاف و حجاب نیست با بگیر و ببند، ممکن است ظاهر حفظ شود، بگیر و ببند اگر بدتر نکند یقیناً حل نمی‌کند.»
به نظر می‌رسد با توجه به گزاره‌های ذیل اساساً برخوردهای مبتنی بر زور و اجبار و جریمه و حبس و زندان برای گسترش حجاب روشی خطاست که همان طور که ایشان و بسیاری از صاحب نظران و دینداران متعهد بیان داشته‌اند، نه تنها موجب توسعه فرهنگ حجاب و عفاف نمی‌شود، بلکه لطمات زیادی به دین و ایمان مردم و اعتماد مردم به حکومت و موجب افت بیشتر سرمایه اجتماعی و گسترش نفاق و ریاکاری می‌شود.
1- براساس باورهای دینی ما در پذیرش اصل دین هم اجبار نیست (لا اکراه فی الدین). هر انسان مسلمانی طبق نظر همه مراجع تقلید باید بر اساس مطالعه، تحقیق و بررسی و نه تقلید اصول دین را بپذیرد که بدیهی است حجاب و پوشش هر چند از احکام دینی است، ولی جزء اصول دین نیست.
2- طبق آیه 159 سوره آل عمران، دلیل توفیق پیامبر خدا (ص) در جذب مردم به دین، رفتار نرم و ملایم ایشان با مردم بوده است و در ادامه می‌فرماید: اگر تندخو و بدخلق بودی، مردم از دور تو پراکنده می‌شدند و به تو نمی‌گرویدند. داستان غیرمسلمانی که هر روز بر سر پیامبر خار و خاشاک می‌ریخت و به ایشان اهانت می‌کرد و رفتار سراسر گذشت ایشان با وی در زمان بیماریش را بارها شنیده‌ایم که همین رفتار موجب گرویدن او به اسلام می‌شود.
3- ویژگی ممتاز و برجسته انسان که می‌تواند تا اعلا علیین و جانشینی خدا در روی زمین بالا رود، قدرت اختیار و انتخاب اوست. او می‌تواند بین کفر و ایمان؛ بین حق و باطل و بین راه درست از راه نادرست انتخاب کند. در سوره شمس قرآن پس از یازده سوگند می‌فرماید: فالهمها فجورها و تقویها. ما در انسان هر دو استعداد حرکت به سوی زشتی‌ها و تقوای الهی را قرار داده ایم ،پس هر کس نفس خود را پاک ساخت رستگار و هر کس آن را به سوی بدی برد، زیانکار گردید.
یا در آیه 3 سوره انسان می‌فرماید: «انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا» ما راه درست و حق را به انسان نشان دادیم، خواه شکرگزار و خواه ناسپاس باشد. یا در بخشی از آیه 31 سوره رعد می‌فرماید: اگر خدا می‌خواست، حتماً همه مردم را به راه راست هدایت می‌کرد.»
4- از آموزه‌های قرآنی چنین برداشت می‌کنیم که خداوند راه و روش دعوت به دین را بر اساس رفتارهای نرم و مبتنی بر حکمت و اندرز قرار داده است، به گونه‌ای که حتی به حضرت موسی و برادرش هارون در آیه 43 و 44 سوره طه می‌فرماید: « به سوی فرعون بروید که او طغیان کرده است و با او به نرمی و ملایمت سخن بگویید شاید متذکر یا خداترس شود»
و در آیه 21 و 22 سوره غاشیه آمده است: «فذکر انما انت مذکر لست علیهم بمصیطر» پس ای پیامبر مردم را به حقایق یادآوری کن که تو فقط تذکر دهنده‌ای و بر آنها سلطه و سیطره نداری.
در آیه 125 سوره نحل اساس دعوت به راه خدا را چنین بیان می‌کند: «دعوت به راه پروردگارت را با حکمت و اندرز نیکو انجام ده و با آنان به بهترین و نیکوترین شیوه گفتگو کن.»
5- بدون شک بخشی از دلایل گسترش بدحجابی و بی‌حجابی و مهم‌تر از آن، دین گریزی و فاصله گرفتن جوانان از دین و ارزش‌های دینی چون نماز و روزه و.... ناشی از رفتارهای حکومت و حاکمان و کیفیت عملکرد نظام است که در انجام وعده‌ها و برنامه‌هایش در برقراری عدالت، مبارزه با فساد، حل مشکلات اقتصادی، آزادی‌های فردی و اجتماعی، بهبود شرایط فرهنگی و اجتماعی، رفتار مبتنی بر صداقت و انصاف با مردم و.... موفق نبوده است، لذا بدحجابی و رفتن عده‌ای به سوی کشف حجاب به نوعی به اعتراض سیاسی
بخشی از زنان و دختران به روش‌های اداره کشور و حکمرانی و اعلام نارضایتی از این سیاست‌ها و اقدامات بازدارنده و ناکارآمدی‌ها در مدیریت و بهبود شرایط جامعه بدل گشته است.
بدتر از آن، برداشت بخش عمده‌ای از مقابله کنندگان با حجاب این است که مسئولین و حاکمان واقعاً و صادقانه دنبال حجاب به عنوان یک ارزش دینی نیستند، چرا که با نزدیک شدن به انتخابات و راهپیمایی‌های ملی و برنامه‌های مشابه سیاسی، صداوسیما در مصاحبه‌هایش سراغ زنانی بدحجاب با پوشش نامناسب و آرایش‌های غلیظ می‌رود و از آنان به عنوان موافقان نظام مصاحبه می‌گیرد و نظرخواهی می‌کند، همان‌هایی که قبلاً گشت ارشاد به عنوان مجرم با آنها برخورد می‌کرد. مردم از این نوع رفتارهای متناقض بوی نفاق، ریا و فریب استشمام می‌کنند و به این باور می‌رسند که مدعیان حجاب خیلی دغدغه دین و دینداری ندارند و لذا بر مقاومت و مقابله خود اصرار می‌ورزند.
6- مسئله دیگری که در گسترش اباحه گری؛ دین گریزی و حتی دین ستیزی تاثیرگذار است، گسترش وسیع ارتباطات جهانی و اختلاط فرهنگی و فکری در فضای مجازی در دو سه دهه گذشته و پیدایش سوالات و شبهات فراوان در مسائل اعتقادی و دینی است که متأسفانه حوزه‌های علمیه و بخش‌های فرهنگی، تبلیغی نظام قادر به ابهام زدایی و پاسخگویی به این گونه مسائل نیستند و از طرفی صداوسیما را یک رسانه دولتی و حکومتی می‌دانند که با کمال تاسف علیرغم در اختیار داشتن امکانات وسیع و صرف اعتبارات و بودجه‌های گزاف، نمی‌تواند برنامه‌های جذاب، گیرا، پرمحتوا و از نظر هنری اثربخش متناسب با نیاز جامعه و جوانان تولید و پخش نماید و عمده برنامه‌هایش دچار روزمرگی، تکرار و افت کیفیت و توجیه گر همه مشکلات نظام و دولت شده و پایگاه مردمی خود را تاحد زیادی از دست داده است. هرچند گاهی و به ندرت برنامه‌های مفیدی با نوآوری مثل بعضی برنامه‌های محفل در ماه رمضان و برنامه‌های مشابه دیگر تولید و پخش شده است و می‌شود.
7- در پایان به نظر می‌رسد برای گسترش فرهنگ حجاب و عفاف به جای رفتارهای آمرانه و خشن و بگیر و ببندهای نادرست و زشت که موجب دین گریزی و دین ستیزی بیشتر و ضدیت مردم با نظام، حتی زدگی جامعه متدین و بعضاً همراه نظام و بسیاری از باورمندان عملی حجاب هم می‌شود؛ لازم است نظام با یک تغییر شیوه اساسی اولاً به حل مشکلات معیشتی، اقتصادی و اجتماعی مردم و مقابله با ظلم و تبعیض و فساد و تورم بپردازد و ثانیاً در تعامل با جوانان و زنان به روش‌های مبتنی بر احترام، محبت، صداقت و پرهیز از تظاهر و فریب و گفتگوی مبتنی بر استدلال و منطق و مهیا گشتن به پاسخ‌های اصولی و عقلانی به سوالات امروز نسل جوان روی آورد و صداوسیما، روحانیت و نهادهای فرهنگی به روش‌های اثربخش و متناسب با شرایط زمانه در زمینه ترویج دین و ارزش‌های اخلاقی بپردازند.
انشاءالله 8 اردیبهشت 1403